Skip to main content

Natuurlijk Tuinieren

Harmen Spoelstra
Voorzitter commissie natuurlijk tuinieren LVO

Natuurlijk Tuinieren

Natuurlijk tuinieren is een manier om te tuinieren die goed is voor mens, dier en milieu. Er is al zoveel over geschreven, vandaar dat ik schrijf hoe ik het beleef en hoe dit bij mij overkomt. De naam zegt het eigenlijk al, natuurlijk tuinieren. Dat betekent in mijn belevenis dat je zo veel als mogelijk tuiniert en toetst zoals het in de vrije natuur er ook aan toegaat. Dit houdt wel in, dat je geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt en bemest met natuurproducten, maar daarover straks meer. Je werkt zoveel mogelijk met onder beplanting. In zekere zin zijn ook (on)kruiden toegestaan met een struikenlaag die bodem bedekkend is en schaduwrijke bomen.

Combinatieteelt

Mengculturen houden schadelijke insecten op afstand denk aan de klassiek mengteelt van wortelen en uien. Prei en bieslook zijn ook goede partners voor wortelen. Oost-Indische kers houdt bijvoorbeeld bloedluis tegen. Bonenkruid als randbeplanting beschermt bonen tegen zwarte luis. Knoflook en bieslook werken preventief tegen schimmelaandoeningen. Afrikaantjes tussen de tomaten werken tegen tomatenmoeheid: de wortels hiervan scheiden een voor de gevreesde wortelaaltjes (nematoden) dodelijke stof af. Veel informatie is te vinden op websites die hierop betrekking hebben.

Nadelen

Dit heeft natuurlijk ook consequenties bij de aanschaf van plantmateriaal. Koop, als je 10 kroppen sla wil gaan oogsten er minimaal 15. Houd er rekening mee dat je minder opbrengst hebt. Dus minder appels, peren, pruimen etc. Geen chemische bestrijding betekent meer parasieten, meer schimmels, meer vogelvraat en aantastingen en knaagdieren. Milieu- en diervriendelijk bestrijden van vraat en knaagdieren zijn middelen die niet altijd even efficient werken. Maar daarover straks meer.

Voordelen

Een bijkomend positief verschijnsel van natuurlijk tuinieren is dat het effect op de fauna. Denk dan aan zangvogels die zich onbevreesd kunnen verschuilen tussen de planten, struiken en bomen. Met natuurlijk tuinieren is er veel meer leven en dus ook voedsel aanwezig tussen en in deze planten. Immers de slakken, rupsen, luizen zijn gifvrij. Het is toch genieten als je tijdens het tuinieren zangvogeltjes om je heen ziet vliegen, zitten en hun lied hoort fluiten. Telkens weer, wordt je hierdoor op aangename wijze verrast.

Bemesting

Bemesten met producten uit de natuur heeft verreweg de voorkeur. Hierbij zijn veel keuzes mogelijk. Bijvoorbeeld oude rotte koeien- varkens- paarden- geiten- en of kippenmest. Kippenmest kan wel scherp zijn. Indien mogelijk controleer of de mest van deze dieren antibiotica vrij zijn en geen chemische stoffen bevatten. Compost uit eigen tuin verkregen levert ook een heel goede bijdrage. Zorg er dan wel voor dat er geen tomaten-aardappel en koolafval inzit. Gedroogde koeienmest al of niet in granulaatvorm. Goede ecomeststoffen zijn er van Ecostyle deze zijn o.a. verkrijgbaar bij het Reformhuis te Oegstgeest en bij de Brandnetel in Leiden. DCM levert ook goede organische meststoffen met certificaat.

Natuurlijke bestrijding

Je kan slakken en taxuskevers weren met knoflookextract. Knoflook blijkt dodelijk te zijn voor de meeste slakken en kevers en reduceert bij de rest in ieder geval de eetlust. Dit recept komt uit Fuchsiana en dat komt weer van: de tuineigenaren van de Engelse Hostatuin.

Recept knoflookextract

2 knoflookbollen, hele bollen, geen teentjes. Kneus en plet de bollen.

Kook 1 liter water en laat de gekneusde en geplette bollen hierin 10 minuten koken. Laat afkoelen en zeef bijvoorbeeld door een nylonkous. Bewaar het knoflooksap in een afsluitbare fles. Gebruik: voeg per liter water 2 grote eetlepels knoflooksap toe. Roer goed door en bespuit de planten. Herhaal dit om de 2 à 3 weken. Ook hier is veel informatie te vinden op de websites die hierop betrekking hebben.

Grondbewerking

Het niet spitten maar losmaken van de bovenlaag van de grond bevordert het bodemleven. Door mulchen, dat is het aanbrengen op de onbedekte bodem met organisch materiaal, bijvoorbeeld: houtsnippers, cacaodoppen, compost, stro etc.

bevorder je het bodemleven en bestrijd je tevens ongewenste (on)kruiden.

Als we regelmatig onze tuin mulchen zal de bodemstructuur aanmerkelijk verbeteren. Bacteriën, schimmels, wormen en pissebedden breken het organische materiaal af. Hierdoor ontstaat er een voedselrijke grond, die door verschillende soorten wormen vermengd wordt met de bestaande grond. De wormengangen brengen ook nog eens lucht in de grond.

Fauna

Het toepassen van de hierboven beschreven informatie heeft mij het volgende opgeleverd: salamanders, kikkers en vogelnestjes hebben hun intrede gedaan op de tuin. Door het aanleggen en plaatsen van stapelmuurtjes, insectenhotels, houtwalletjes creëer je een microklimaat waarmee het dierenleven nog meer toeneemt en geniet je veel meer van wat de natuur ons te bieden heeft.